Klas 5- Max Havelaar van Multatuli- Romantiek

Max Havelaar van Multatuli (Eduard Douwes Dekker) is representatief voor het gedachtegoed van de Romantiekliteratuur

Max Havelaar

Inleiding

‘… Hij was een vat vol tegenstrijdigheden. Scherp als een mes, en zacht als een meisje was hij. Hij was vlug van begrip en vaak toch begreep hij de eenvoudigste zaak niet.’ De beschrijving van de hoofdpersoon, Max Havelaar, is de omschrijving van het gehele boek. Dit boek, dat zowel fantastisch als verschrikkelijk is.

Als mensen oordelen over een persoon, gelijk aan oordelen over een boek, ziet men de ene eigenschap scherper dan de ander. Alhoewel de Max Havelaar velen eigenschappen die een boek kan bezitten in zich heeft, ziet ieder mens een andere kant van het boek.

Want die ene eigenschap, die wel aanwezig is maar niet of nauwelijks wordt gezien, word verwaarloosd en de andere eigenschap wordt in helder licht geplaatst. Zo wil ik u, de lezer van dit betoog, er van overtuigen dat de Max Havelaar van Multatuli , dat zowel realistisch als romantisch is meer naar een romantische kant neigt.




Multatuli
kern
De romantiek wordt in het boek beschreven als verhalen die onwaarheden en leugens aan elkaar breien om de lezer een juist klinkend en oorstrelend geheel voor te leggen. Volgens Droogstoppel, makelaar in koffie en woont op de Lauriergracht N° 37, zijn romans ook ‘valse verhalen’ vol van ‘gekheid en leugens’, maar in werkelijkheid is het meer dan dat.

Romantiek is een stroming die zich afzet tegen mensen zoals Droogstoppel. In plaats van de harde waarheid verkregen door wetenschap spelen in deze boeken gevoel, eenzaamheid, dood, vriendschap, natuur en individualisme een rol.

Deze elementen komen dan ook duidelijk naar voren in de Max Havelaar. Ten eerste de natuur. Deze word duidelijk naar voren gebracht als er wordt verteld over de ongereptheid van Nederlands-Indië. De bekende Nederlandse steden, die de natuur allang verdreven hebben, worden in contrast gezet met de nog bestaande natuur, die de mensen uit die tijd zo vreemd was. In het begin van het boek al, bij het vertellen over Nederlands-Indië en de gang van zaken daar, speelt de natuur een rol. En later bij de tuin van Max Havelaar. En door het boek heen zijn er telkens kleine spelingen in de richting van het belang van de natuur. Een duidelijke citaat volgt:

‘Natuur is beweging. Groei, honger, denken, voelen- het is beweging, stilstand is de dood!’

De voorkant van het boek alleen al maakt de Max Havelaar romantisch. Hierop is namelijk een titel met ondertitel weergegeven, wat een romantisch kenmerk is. Deze luid: ‘Max Havelaar of de koffieveilingen van de Nederlandse handelmaatschappij’. Het is een vraag aan de lezer, voor wie kies jij? De tweede aanwijzing is de naam van de schrijver ‘door Multatuli’, wat een pseudoniem is voor Eduard Douwes Dekker. Het gebruik van een pseudoniem is ook een romantisch kenmerk.

Het verhaal wordt door verschillende vertellers verteld. Droogstoppel is aan het woord, Stern is aan het woord, Max havelaar is aan het woord. Hierbij zit een karakter dat zo verteld dat je het boek niet romantisch zou kunnen noemen. Droogstoppel namelijk is helemaal niet van het gevoel, de liefde en de zweverige en mooie woorden. Droogstoppel houd van de waarheid en niets anders dan de waarheid. Dit maakt hem tot een realistisch karakter. Echter zijn manier waarop hij omgaat met de waarheden die hij te weten komt, bijvoorbeeld die uit Nederlands-Indie, is zeer romantisch. Hij vlucht ervoor, hij wuift ze weg en wil ze niet aanhoren. Ergens is hij de oorzaak van de problemen daar, ergens ver weg heeft hij er zeker mee te maken, dit weet hij en toch schrijft hij: ‘Wat gaan mij de zaken aan van al die mensen in de verte, als ik moet vrezen dat Frits door zijn ongeloof mijn eigen zaken zal bederven, en dat hij nooit een flinke makelaar zal worden?’

 Mijn derde en duidelijkste argument is de vriendschap die door het hele boek door belangrijk is. Droogstoppel probeert vrienden te blijven met de familie stern. Max Havelaar probeert vrienden te blijven met de regent, met Van Brugge, met de bevolking en met ieder ander mens om hem heen. ‘Ik ben hier naartoe gezonden om uw vriend te zijn, uw oudere broer.’

De vriendschappen door het boek heen maken en verpesten Nederlands-Indie volledig.

Eduard Douwes Dekkers

Slot
Door het benoemen van romantische kenmerken die ik heb opgepikt uit dit boek en door het benoemen van één klein realistisch punt moet het nu duidelijk zijn dat de Max Havelaar de eigenschappen van een romanticus bevat. Deze eigenschap kenmerkt zich in de aandacht voor de natuur, de aandacht aan de opbouw van de kaft en de beschreven vriendschappen door het boek heen. Nog velen kenmerken van de romantiek kunnen uit het boek worden gehaald, maar daarvoor zult u het zelf moeten lezen.

Algemene Informatie

·         Max Havelaar- Multatuli hertaling van Gijsbert van Es
·         Aantal bladzijde: 315